म. टा. प्रतिनिधी, कोल्हापूर
पादचाऱ्यांच्या सोयीसाठी केलेले, मात्र बहुतांश ठिकाणी दिवसभर विक्रेत्यांच्या ताब्यात राहणारे फुटपाथ, रस्त्याशेजारील मोकळ्या जागा रात्री अनेकांचा निवारा बनत असल्याचे चित्र शहरात कायमच पहायला मिळते. परगावाहून रोजी-रोटीसाठी आलेल्या गरजवंतांना महागाईच्या दिवसात निवाऱ्यासाठी झोपडीही नशिबी नसल्याने रस्त्याशेजारील जागा म्हणजे दिवसभरातील मजुरीपेक्षाही मोठी वाटते. अनेकांना फुटपाथ हाच मोठा आधार आहे. मात्र, अशा स्थितीत एखाद्या बेफिकीर 'सलमान'कडून फुटपाथवर झोपणाऱ्यांना धोका होऊ शकतो, हे वास्तव आहे.
मद्यधुंद अवस्थेत गाडी चालवून मुंबईत फुटपाथवर झोपलेल्या चौघांना अभिनेता सलमान खान याने चिरडले होते. तेरा वर्षानंतर याप्रकरणी न्यायालयाने सलमान खानला पाच वर्षे सश्रम कारावासाची शिक्षा सुनावली. त्यामुळे फुटपाथवर झोपणाऱ्यांचा प्रश्न चर्चेत आला. वास्तविक शहराची लोकसंख्या साडेपाच लाखांच्या आसपासच आहे. मात्र, प्रमुख मार्गांवर रात्री फेरफटका मारल्यानंतर अनेकांनी फुटपाथचा, रस्त्याशेजारील जागांचा आसरा घेतल्याचे दिसून आले. त्यामध्ये महिलांचीही संख्या जास्त असल्याचे पहायला मिळाली. दिवसभर धडपडणाऱ्या या श्रमजिवी वर्गाला गाढ झोप लागत असली तरी रस्त्याच्या बाजूने जाणाऱ्या भरधाव वाहनांची त्यांना फिकीर नव्हती. त्यातून निश्चिंतपणे झोपलेल्या गरजवंतांना मृत्यू कधी कवटाळेल हे सांगता येत नाही.
या फेरीत रेल्वे स्टेशनच्या परिसरात पथारी पसरणारे अनेकजण पहायला मिळाले. त्यातील काहीजण पुढील प्रवासापूर्वीची विश्रांती घेत होते. अनेकजण शहरात दिवसभर इतर ठिकाणी मोलमजुरी करून विसाव्यासाठी स्टेशनचा परिसर निवडणारे आहेत. रोडवर कायम वर्दळ असते. तेथील दुकानाच्या पायऱ्या झोपण्यासाठी अनेकांनी निवडल्या होत्या. दिवसभर विविध साहित्याची विक्री करून गुजराण करणारी काही कुटुंबे जयंती नाल्याशेजारील खानविलकर पेट्रोलपंपानजीक राहतात. फुटपाथला लागूनच उभी राहिलेली झोपडी. या रस्त्यावरूनही सुसाट वेगाने वाहने जातात. वळणरस्ता असल्याने वाहनांचा ताबा सुटण्याची शक्यता अधिक.
टेंबलाई नाक्याकडून राजारामपुरीकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर टाकाळा खणीशेजारी रस्त्यालगत अनेक वर्षांपासून छोटी घरे आहेत. त्यांच्या दारात रस्ते प्रकल्पामुळे आता फुटपाथ झाला आहे. तेथे अनेक नागरिक फुटपाथवर झोपलेले पहायला मिळाले. रंकाळ्याजवळील डी मार्ट परिसरात सध्या बांधकाम सुरु आहे. तेथील काही कामगारही निवाऱ्यासाठी फुटपाथचा आधार घेत असल्याचे दिसून आले. या दोन्ही ठिकाणी वाहनांचा वेग प्रचंड असतो. त्यातील एखादे वाहन जरी भरकटले तर जीवाला धोका होऊ शकतो. सदरबाजार, विचारेमाळ झोपडपट्टीमध्येही मुख्य रस्त्यालगत अनेकांनी दारातच पथाऱ्या पसरलेल्या पहायला मिळाल्या. येथे फुटपाथ नाही, रस्त्यावरील वीजपुरवठाही गायब अशी स्थिती. त्यामुळे वाहन भरकटले तर अपघाताचा धोका अधिक. लक्ष्मीपुरीसारख्या मध्यवस्तीतही अनेकांसाठी दुकानांच्या फळ्या, पायऱ्यांचा आधार आहे.
धास्ती सीरिअल किलरची
मे-जून २०१३ मध्ये कोल्हापुरात एका सीरिअल किलरने फुटपाथचा आसरा घेणाऱ्यांची झोप उडवली होती. पोलिसांनी संशयित सीरिअल किलर दिलीपसिंह कुवरसिंह लहरियाला अटक केल्यानंतर हे प्रकार थांबले. यादरम्यान १७ जणांचा मृत्यू झाला तरी, लहरियाने दोन भिकाऱ्यांचाच खून केल्याची कबुली दिली. या प्रकरणाच्या तपासात हयगय झाल्याचे उघड झाल्यावर दोन पोलिस अधिकाऱ्यांना निलंबीत केले गेले. याकाळात, रात्री फुटपाथवर झोपणाऱ्यांना पोलिसांनी हाकलून दिले होते. काही भिकाऱ्यांना सांगली, मिरजलाही पाठविण्यात आले. या काळात रस्त्याकडेला झोपणाऱ्यांची संख्या घटली होती.
नाइट शेल्टरचा फार्स
साधारण एक लाख लोकसंख्या असलेल्या गावात पन्नास ते शंभरजणांच्या वस्तीचे एक निराधारगृह असावे असा निकष केंद्रीय नगरविकास विभागाचा आहे. त्यानुसार कोल्हापूर शहरात महापालिकेने निराधारगृह होते. राजेंद्रनगर झोपडपट्टीतील हे निराधारगृहच काहीच दिवस सुरू राहिले. सीरिअल किलर प्रकरणानंतर महापालिकेने मध्यवर्ती बसस्थानकाशेजारील जेम्स स्टोन इमारतीतील महापालिकेच्या मालकीच्या सहा खोल्या आणि सिद्धार्थनगर येथील डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हॉल अशा दोन ठिकाणी रात्रनिवारा करणार असल्याचे सांगितले होते. नंतर तेही बारगळले. सध्या एकट्या राहणाऱ्या महिलांसाठी लक्ष्मीपुरीतील दलाल मार्केटमध्ये अशी सोय केली आहे. एकटी या संस्थेला हे नाइट शेल्टर चालविण्यास दिले आहे. मात्र, तेथेही गैरसोयीच अधिक आाहेत.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
