Sachin.patil1@timesgroup.com
Tweet@sachinpMT
कोल्हापूर : खचाखच भरलेल्या गॅलरीतून हजारो चाहत्यांच्या घोषणा, टाळ्या, शिट्ट्यांनी घुमणारा आसमंत आणि प्रतिस्पर्ध्याला नमविण्यासाठी सुरू असलेली अटीतटीची लढत अनुभववण्याची संधी फुटबॉलप्रेमींना मिळणार आहे. कोल्हापूर स्पोर्टस असोसिएशनच्यावतीने केएसए लीगच्या माध्यमातून बहुप्रतिक्षित फुटबॉल हंगामाला रविवारी (ता. १५) छत्रपती शाहू स्टेडियमवर सुरुवात होत आहे. साधारणतः सहा महिने फुटबॉल हंगाम सुरू राहणार आहे.
कोल्हापूरची ओळख केवळ कुस्तीपुरती मर्यादित न राहता फुटबॉल खेळातही अनेक दर्जेदार खेळाडू कोल्हापूरने देशाला दिले आहेत. स्थानिक फुटबॉल खेळाडूंच्या वाढत्या गुणवत्तेची दखल राष्ट्रीय पातळीवर घेतली जाते. गुणवान खेळाडू आणि त्यांच्यावर निरतिशय प्रेम करणारे चाहते केवळ इथेच आढळतात. अगदी आयपीएलच्या धर्तीवर भरणाऱ्या सामन्यांना जशी गर्दी होते तसाच अनुभव फुटबॉल मैदानावर येतो. अंतिम सामन्यात तर मैदान भरगच्च असते. लहानग्यांपासून ज्येष्ठांच्या नसानसांत फुटबॉल भिनला आहे. सामन्यादरम्यान नव्वदी गाठलेले माजी खेळाडूही मैदानात उपस्थित राहून नव्या पिढीचे बळ वाढवतात. साधारणपणे ऑक्टोबर ते नोव्हेंबरमध्ये फुटबॉल हंगाम सुरू होतो. जून महिन्याच्या अखेरपर्यंत स्पर्धा रंगतात. गतवर्षी अंतिम सामन्यानंतर हुल्लडबाजानी केलेल्या दगडफेकीमुळे यंदाचा हंगाम लांबला होता. मात्र, पोलिस प्रशासन आणि क्रीडामार्गदर्शकांच्या बैठकीनंतर फुटबॉल हंगामाचा मार्ग मोकळा झाला.
कुस्तीएवढेच फुटबॉलवरही प्रेम
शहरातील पेठांसाठी आपला फुटबॉल संघ म्हणजे अस्मिता आणि वेगळी ओळख वाटते. पेठे, तालीम मंडळाच्या नावावरून फुटबॉल संघ ओळखला जातो. समर्थकांची मैदानात बसण्याची जागाही संघानुसार ठरलेली आहे. फुटबॉल संघामागे राजकीय गणिते व आराखडे ठरलेले असतात. आपल्या आवडत्या संघाची लढत असेल तर नोकरीत हमखास सुट्टी टाकून मैदानावर उपस्थिती दर्शवणारे समर्थक कमी नाहीत. शाळकरी मुले व महिलाही मोठ्या संख्येने सामना पाहण्यासाठी गर्दी करतात. लहान मुले गोल झाल्यानंतर प्रतिस्पर्ध्यांना खुन्नस देतात. अशी कितीतरी चाहत्यांची अनेकविध रुपे सामन्यांदरम्यान पाहायला मिळतात. आपल्या पाठीराख्यांचा सन्मान राखला जावा, यासाठी जीव तोडून खेळणारे खेळाडू, देखील कोल्हापुरातच अनुभवायला मिळतात. एखाद्या उत्सवासारखे आनंदाचे वातावरण संपूर्ण फुटबॉल हंगामादरम्यान पाहायला मिळते. आघाडीचा भारतीय फुटबॉल खेळाडू सुनील छेत्रीने कोल्हापुरातील गर्दी पाहून भारावून कौतुक केले होते.
फुटबॉलची शतकी परंपरा
जशी कोल्हापूरच्या कुस्तीला शतकी परंपरा आहे तशीच फुटबॉललाही लाभली आहे. छत्रपती घराण्याने कुस्तीबरोबर फुटबॉलला राजाश्रय दिल्याने शहरासह जिल्ह्यात फुटबॉल खेळ रुजण्यास मदत झाली. जवळपास नव्वद वर्षांपूर्वी जगभरात फुटबॉल उदयाला येत असताना कोल्हापुरात त्याची जोमाने सुरुवात झाली. पहिल्या महायुद्धापूर्वी शेती व शैक्षणिक विषयांची माहिती घेण्यासाठी छत्रपती राजाराम महाराज व प्रिन्स शिवाजी महाराज इंग्लंडला गेले होते. तेथे त्यांनी फुटबॉल खेळ पाहिला आणि त्यांना तो आवडला. असा रांगडा खेळ आपल्या संस्थानातही खेळला जावा, या द‍ृष्टीने त्यांनी फुटबॉल कोल्हापुरात रुजवण्यासाठी प्रयत्न केले. प्रिन्स शिवाजी महाराज स्वत: फुटबॉल खेळाडू होते. छत्रपती घराण्याच्या पुढाकाराने जामदार फुटबॉल क्लब हा कोल्हापुरातील पहिला फुटबॉल क्लब उदयाला आला. छत्रपती राजाराम महाराजांच्या काळात साधारणतः १९४० च्या दरम्यान कोल्हापूर स्पोर्ट्स असोसिएशनची स्थापना झाली. असोसिएशनच्या माध्यमातून फुटबॉल खेळाचा उत्तरोत्तर विकास होत गेला. १९६० साली असोशिएनच्यावतीने भव्य अशा राजर्षी शाहू स्टेडियमची उभारणी करण्यात आली. १९९९ नंतर स्टेडियमची अत्याधुनिक बांधणी करण्यात आली. शाहू स्टेडियमची बैठक क्षमता तब्बल ३५ हजाराहून अधिक आहे. स्पर्धेच्या अंतिम सामन्यात मैदान खचाखच भरते. दिवसेंदिवस फुटबॉलची वाढती क्रेझ पाहता शाहू स्टेडियम अपुरे पडू लागले आहे.
अशा होतील लढती
हंगामातील पहिली लढत कोल्हापूर पोलिस फुटबॉल संघ विरुद्ध खंडोबा तालीम मंडळ ब यांच्यात दुपारी दोन वाजता तर पाटाकडील तालीम मंडळ 'अ' विरुद्ध खंडोबा तालीम मंडळ अ यांच्यात दुपारी चाहता दुसरा सामना होईल अन्य सामान्य असे : सोमवार (ता.१६) पाटाकडील तालीम मंडळ ब विरुद्ध बीजीएम स्पोर्ट्स (२ वा.), प्रॅक्टिस फुटबॉल क्लब 'अ' विरुद्ध संयुक्त जुना बुधवार पेठ (४ वा.) मंगळवार ऋणमुक्तेश्वर तालीम मंडळ विरुद्ध संध्यामठ तरुण मंडळ (२ वा.), शिवाजी तरुण मंडळ विरुद्ध फुलेवाडी फुटबॉल क्रीडा मंडळ (४वा.), बुधवार मंगळवार पेठ विरुद्ध उत्तरेश्वर प्रासादिक वाघाची तालीम मंडळ (२ वा.) बालगोपाल तालीम मंडळ विरुद्ध दिलबहार तालीम मंडळ (अ) (४ वा.), गुरुवार: कोल्हापूर पोलिस फुटबॉल संघ विरुद्ध बीजीएम स्पोर्ट्स (२ वा), पाटाकडील तालीम मंडळ अ विरुद्ध संयुक्त जुना बुधवार पेठ (४ वा.), शुक्रवार: पाटाकडील तालीम मंडळ (ब) विरुद्ध खंडोबा तालीम मंडळ- ब(२ वा.), प्रॅक्टिस फुटबॉल क्लब- अ विरुद्ध खंडोबा तालीम मंडळ अ(४ वा.), शनिवार: ऋणमुक्तेश्वर तालीम मंडळ विरुद्ध उत्तरेश्वर प्रासादिक वाघाची तालीम मंडळ (२ वा.), शिवाजी तरुण मंडळ विरुद्ध दिलबहार तालीम मंडळ अ (४ वा.), रविवार मंगळवार पेठ फुटबॉल संघ विरुद्ध संध्यामठ तरुण मंडळ (२ वा.), बालगोपाल तालीम मंडळ विरुद्ध फुलेवाडी फुटबॉल क्रीडा मंडळ (४ वा.)
होणार कठोर कारवाई
गतवर्षी झालेल्या हुल्लडबाजी व दगडफेकीनंतर कोल्हापूर स्पोर्टस असोसिएशनने आदर्श आचारसंहिता बनवण्यात आली. त्यानुसार नियमांचे पालन न केल्यास संघाला आर्थिक दंड ठोठावण्यात येणार आहे. सामना वेळेत सुरू झाला नाही तर संघास १० हजार रुपये दंड, दंडातील अर्धी रक्कम उपस्थित संघाला देण्यात येईल. खेळाडू नोंदणीबाबत सामन्याबाबतची तक्रार संघ व्यवस्थापनाने सामना सुरू होण्यापूर्वी किवा सामना संपल्यानंतर ३० मिनिटांत के.एस.ए. कार्यालयात ५०० रुपये भरून देणे बंधनकारक आहे. यात दोषी आढळल्यास त्या खेळाडूला पाच हजार, तर संघास १५ हजार दंड आणि समोरील संघास तीन गोल व तीन गुण दिले जातील. लीग स्पर्धेत मैदानावर व मैदानाबाहेर संघ, खेळाडू व्यवस्थापक समर्थकांनी हुल्लडबाजी केल्यास संबंधितांवर कारवाई व आर्थिक दंड होणार आहे. सामना संपल्यानंतर मैदाबाहेरील कारवाईसाठी पोलिस प्रशासनाची मदत घेतली जाणार आहे. हुल्लडबाजी करणाऱ्या संघास खेळत असलेल्या सामन्यातून बाद करून शून्य गुण व शून्य गोल दिले जातील. याशिवाय विरुद्ध संघास विजयी घोषित केले जाईल. घटनेचे स्वरुप गंभीर असेल तर लीगमधून बाद केले जाईल. सोबत हा संघ 'बी' डिव्हिजनमध्ये जाईल. कायदा व सुव्यवस्थेचा प्रश्न निर्माण झाल्यास विनाप्रेक्षक हा सामना घेतला जाईल. स्पर्धेत भाग घेणाऱ्या फुटबॉल संघाचे नाव खेळाडू व पदाधिकारी यांच्या नावांची यादी पोलिस ठाण्याकडे सुपूर्द करण्यात आली आहे. दरम्यान सर्व संघांच्या पदाधिकाऱ्यांसोबत पोलि प्रशासनाने बैठक घेऊन वादविवाद कायदा-सुव्यवस्था बिघडल्यास होणाऱ्या परिणामांची कल्पना दिली आहे. मैदानात सीसीटीव्ही बसवण्यात आले असून फुटेज आधारे दोषींवर कारवाई करण्यात येणार आहे.
सोशल मीडियावर चर्चा
फुटबॉल हंगाम सुरू होणार असल्या बाबतची चर्चा सोशल मीडियावर रंगू लागली आहे. आपल्या आवडत्या खेळाडूच्या समर्थनात संघाचे चाहते पोस्ट करू लागले आहेत. खेळाडूंचे जुने सामन्यादरम्यानचे चित्रित क्षण व्हिडिओच्या माध्यमातून फॉरवर्ड केले जात आहेत. वाढती चुरस पाहता यंदाचा हंगाम 'हाय होल्टेज' होण्याची शक्यता आहे. खेळाडूंसोबत समर्थकांनी यासाठी कंबर कसली आहे. मात्र, गतवर्षी सोशल मीडियाच्या माध्यमातून हुल्लडबाजीला प्रोत्साहन मिळत असल्याने यंदा सायबर विभागाच्या पोलिसांमार्फत सोशल मीडियावर वॉच ठेवला जाणार आहे. सामाजिक असंतोष पसरवणाऱ्या पोस्ट व्हायरल करणाऱ्यांवर कडक कारवाई केली जाणार आहे.
परदेशी खेळाडूंची क्रेझ कायम
दरवर्षी आपल्या संघात परदेशी खेळाडूंचा समावेश करण्यावर स्थानिक संघांनी भर दिला आहे. दोन वर्षांपासून पाटाकडील तालीम संघातील परदेशी खेळाडू चांगली कामगिरी केल्याने त्याचे अनुकरण सर्वच संघाने करत परदेशी खेळाडूंना प्राधान्य दिले आहे. यामध्ये नायजेरियन खेळाडूंचा सर्वाधिक समावेश आहे. चांगले मानधन आणि कोल्हापूरकडून मिळणारा मानसन्मान पाहता परदेशी खेळाडू येथे एकरूप होताना दिसतात. यंदाच्या हंगामात पीटर सीए (लिबेरिया), चिजिको इगवीबुके (नायजेरिया), बेटाट रोमरिक (कॅम्रोनियन), जेरोमे येबाह (घाना), डेव्हिड इथोह अकिम अबियो (नायजेरिया), अराफत हरूना घाना, अल्विन तेह लिबेरिया, सोमटोचुकुवू अगमू, मायकेल नोवोकू नायजेरियन, रिचमंड अवेटी घानीयन, जोशूला जॉन्सन फेस्टक लागोस सहभागी होत आहेत. सामन्यादरम्यान परदेशी खेळाडू पाहण्यासाठी बालचमू मैदानावर गर्दी करतात.
पिटीएमपुढे आव्हान
मागील दोन वर्षांपासून पाटाकडील तालीम मंडळाने बहारदार कामगिरी करत हंगामावर वर्चस्व राखण्याचा प्रयत्न केला आहे. प्रथम क्रमांक टिकवण्यासाठी पाटाकडील संघाचे खेळाडू ताकतीने मेहनत घेतात. हंगामापूर्वी संघ निवडीचा बारकाईने विचार करून संघाची मजबूत बांधणी केली जाते. संघातील खेळाडूंचा उत्साह, सहकारी वृत्ती आणि मजबूत डिफेन्सच्या जोरावर पाटाकडीलने आपले वर्चस्व कायम राखले आहे. गत हंगामात प्रॅक्टिस फुटबॉल क्लब, शिवाजी तरुण मंडळ, दिलबहार तालीम मंडळ यांनीही चांगली कामगिरी केली होती. यंदा पाटाकडील तालीम मंडळाला शह देण्यासाठी इतर संघांनी कंबर कसली आहे. ताकदीने कमी समजले जाणारे संघही सरस ठरू शकतात.
असे झाले संघात बदल
यंदा वरिष्ठ गटातील सर्व संघांनी आपापल्या खेळाडूंमध्ये बदल केले आहेत. प्रॅक्टिसने हरियाणाकडून प्रवीण हा गोलकीपर आणला आहे. तर दिलबहार तालीम मंडळाने रोमरिक नवा खेळाडू घेतला आहे. यंदा शिवाजी तरुण मंडळाकडे फुलेवाडीकडून संकेत साळुंखे, पाटाकडीलकडून डेव्हिड ओला तर झारखंडहून आलेला दीपक चिरकी व खंडोबाकडून मयुरेश चौगुले, रणवीर जाधव यांचा संघात समावेश केला आहे. पाटाकडील तालीम मंडळाने गोव्यातून सुशांत बोरकर, फुलेवाडीकडून रियान व नायजेरियातून अराफत तर प्रॅक्टिसकडून गोलकीपर अल्ताफ हकिमला घेतले आहे. बालगोपालने गोव्याकडून मनीष हा खेळाडू घेतला आहे. तर फुलेवाडीने संघाची मजबूत बांधणी करून जर्मनीहून आलेला अनिकेत वरेकरला आपल्याकडे घेतले असून मंगळवार पेठेकडून त्यांच्याकडे निलेश खापरे, भारत पाटील, करण जाधव आले आहेत. संयुक्त जुना बुधवार पेठने रिचर्ड ओलुशेला व पुण्याहून शीबु सनी, मयूर शेलारला तर शिवाजी तरुण मंडळकडून गोलकीपर आकाश मिस्त्रीला आपल्याकडे घेतले आहे. खंडोबानेही लिबिरीयातून अल्विनजे, नाशिककडून विकास बहारे व बेळगावकडून किरण चौकाशीला घेतले आहे.
संघांचे स्टार खेळाडू
प्रॅक्टिस फुटबॉल क्लब : कैलास पाटील (कर्णधार), स्टार खेळाडू : ओमकार मोरे, जय कामत, दिग्विजय वाडेकर
दिलबहार तालीम मंडळ : सचिन पाटील (कर्णधार) स्टार खेळाडू : राहुल तळेकर, जावेद जमादार, पवन माळी
शिवाजी तरुण मंडळ : सुमित जाधव (कर्णधार), स्टार खेळाडू : करण चव्हाण- बंदरे, संकेत साळुंखे
पाटाकडील तालीम मंडळ : सैफ हकीम (कर्णधार) स्टार खेळाडू : ओंकार पाटील, ऋषिकेश मेथे- पाटील, ओमकार जाधव
बालगोपाल तालीम मंडळ : प्रतीक पवार (कर्णधार), स्टार खेळाडू : रोहित कुरणे, ऋतुराज पाटील, सुरज जाधव
फुलेवाडी फुटबॉल क्रीडा मंडळ : रोहित मंडलिक (कर्णधार) स्टार खेळाडू : रिचर्ड, राजा दास, मायकेल
संयुक्त जुना बुधवार पेठ : हरीश पाटील (कर्णधार), स्टार खेळाडू : सुमित घाटगे, अखिलेश पाटील, प्रसाद सरनाईक, सचिन बारामते, अमित सावंत
खंडोबा तालीम मंडळ : शकील पटेल (कर्णधार), स्टार खेळाडू : माणिक पाटील, विकी सुतार, ऋतुराज संकपाळ
कोल्हापूरच्या फुटबॉल परंपरेला साजेसा खेळ प्रत्येक खेळाडूने करावा. चुकीच्या घटना टाळून सहकार्यवृत्तीने खेळ वाढीस लागावा यासाठी सर्वांनी मिळून प्रयत्न करावा. कोल्हापूर स्पोर्टस असोसिएशनच्या माध्यमातून फुटबॉलच्या विकासासाठी सातत्यपूर्ण प्रयत्न होत आहेत. अधिक चांगल्या दर्जाचे खेळाडू तयार व्हावेत यासाठी काम सुरू आहे. सर्वांनी खिलाडूवृत्तीचे प्रदर्शन करत केएसएने बनवलेल्या नियमांचे पालन करून हंगाम यशस्वी करावा.
मालोजीराजे छत्रपती, अध्यक्ष कोल्हापूर फुटबॉल असोसिएशन
कोल्हापूरच्या खेळाडूंमध्ये प्रचंड गुणवत्ता आहे. त्यांनी आत्मविश्वासाने खेळ करून कामगिरीत सातत्य राखावे. आंतरराष्ट्रीय, राष्ट्रीय पातळीवर फुटबॉल खेळाडूंसाठी अनेक संधी उपलब्ध आहेत. स्थानिक खेळाडूंनी बाहेरील स्पर्धांमध्ये भाग घेऊन आपल्या क्षमता तपासाव्यात. क्रीडा क्षेत्रातील आव्हानांना सामोरे जाताना शारीरिक तंदुरुस्तीसाठी प्रयत्न व्हावेत.
अनिकेत जाधव, आंतरराष्ट्रीय फुटबॉलपटू
यंदा सर्व फुटबॉल संघांनी आपल्या खेळाडूंमध्ये मोठ्या प्रमाणात बदल केले आहेत. त्यामुळे सुरुवातीला समन्वय साधणे काहीसे कठीण जाईल. त्यासाठी खेळाडूंनी सरावाला प्राधान्य देत त्यात सातत्य ठेवावे. त्याचा फायदा संपूर्ण हंगामात संघाला होईल. खेळाडू व संघ व्यवस्थापनाने सामन्याची वेळ पाळावी. त्यामुळे शिस्त लागण्यात मदत होईल.
राजेश राऊत, प्रशिक्षक
नवीन फुटबॉल हंगामात खेळाडूंसोबत प्रेक्षकांनीही खिलाडूवृत्ती जोपासावी. त्यामुळे हुल्लडबाजीला कायमचा आळा बसेल. १९८०-८५ मध्ये प्रेक्षक मैदानाच्या आसपास उभे असायचे. मात्र, त्यावेळी चुकीच्या घटना कधीही घडत नव्हत्या. अलीकडे काहीजणांच्या वर्तनामुळे संपूर्ण फुटबॉलला बदनामीला सामोरे जावे लागते. त्यामुळे प्रेक्षक व खेळाडू दोन्ही घटकांनी सहकार्यवृत्ती दाखवून फुटबॉलच्या वाढीसाठी खेळावे.
प्रदीप साळोखे, अध्यक्ष रेफ्री असोसिएशन
कोल्हापुरात महिला फुटबॉल खेळाडूंची संख्या सातत्याने वाढत आहे. हंगामादरम्यान अंतिम सामन्यात खेळ पाहण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात महिलांची गर्दी होते. गेल्या काही वर्षांपासून हुल्लडबाज मैदानावर गैरवर्तन करून अश्लिल घोषणा देतात. याकडे व्यवस्थापनाने लक्ष द्यावे. यंदाचा हंगाम सुरळीत पार पडावा यासाठी प्रयत्न करावा.
सुचिता पाटील, खेळाडू
साधारणपणे ऑक्टोबर महिन्यात फुटबॉल हंगाम चालू होतो. गतवर्षी झालेल्या चुकीच्या प्रकारामुळे यंदा फुटबॉल हंगाम सुरू होईल की नाही अशी शंका मनात होती. मात्र, फुटबॉल हंगाम सुरू होत असल्याचे ऐकून समाधान वाटले. समर्थक प्रेक्षकांनी कोल्हापूर स्पोर्टस असोसिएशन घालून दिलेल्या नियमांचे पालन करावे. चुकीचे वर्तन करू नये. त्यामुळे कोल्हापूरचा फुटबॉल बदनाम होत आहे.
सौरभ भोईटे, क्रीडाप्रेमी
यंदाचा हंगाम
५६
सामने
१६
संघ
३२०
खेळाडू
१३
आंतरराष्ट्रीय खेळाडू
१३
राष्ट्रीय खेळाडू
१५
राज्यस्तरीय खेळाडू
६ महिने
हंगाम कालावधी
