Sachin.Yadav@timesgroup.com
@sachinyadavMT
कोल्हापूर ः बुधवारी रात्री हाहाकार उडवून दिलेल्या पावसाने शहराच्या आपत्कालीन स्थितीचे गांभीर्य पुन्हा एकदा अधोरेखित झाले आहे. शहरांतील सर्व नाल्यांवर झालेले अतिक्रमण, नाल्याचे पाणी पसरणाऱ्या भागात भराव टाकून करण्यात आलेली बांधकामे, मूळ नाल्यांची रुंदी कमी करून त्याला मोठ्या गटारीचे दिलेले स्वरूप आणि विशेष म्हणजे रेडझोनमध्ये मोठ्या प्रमाणात झालेली बांधकामे यामुळे पाण्याच्या नैसर्गिक फुगवटीला येणाऱ्या मर्यांदांमुळे पाण्याचा जोरदार प्रवाह घरेच्या घरे उद्ध्वस्त करू पाहत आहे. या सर्व कारणांमुळेच बुधवारी रात्री घरांमध्ये पाणी शिरलेल्या अनेक कुटुंबीयांना जीव मुठीत धरून रात्र घालवावी लागली.
मनमानी पद्धतीने केलेल्या बांधकामामुळे नाल्यावरील अतिक्रमणाचा मुद्दा पुन्हा ऐरणीवर आला आहे. रेडझोनमध्ये अवैध बांधकामाचा सपाटा सुरुच आहे. दुसरीकडे महापालिकेतील यंत्रणेच्या आशीर्वादामुळे नाल्याजवळ केलेल्या बांधकामाचा फटका नाल्याशेजारच्या लहान मोठ्या कॉलनींना बसला आहे. नाल्याशेजारील घरातील कुटुंबांचे लाखो रुपयांचे नुकसान झाले आहे. काही बांधकाम व्यावसायिक आणि प्लॉट पाडलेल्या ठिकाणी घरमालकांनी नाल्याच्या शेजारी घरे बांधली आहे. नाल्याचे नैसर्गिक पात्र कायम न ठेवल्यास भविष्यात मोठ्या नैसर्गिक आपत्तीला तोंड द्यावे लागणार आहे. २००५ च्या अतिवृष्टीनंतर चर्चेला आलेला पंचगंगा नदीच्या रेड झोनचा मुद्दाही वाहून गेला आहे. रेडझोनमधील परिस्थिती अजूनही जैसे थे आहे. पूररेषा डावलून केलेली बांधकामे आता नागरिकांच्या जिवावर उठू लागली आहेत.
पंचगंगा नदीचा रेडझोन तसेच नाल्यांच्या काठावर वाढणारी बांधकामे, नालेपात्रांत खरमाती आणि भराव टाकण्याच्या प्रकारांकडे महापालिकेचे पूर्ण दुर्लक्ष आहे. त्याचा फटका म्हणून पंचगंगेच्या पुराच्या पाण्याची फूग नागरी वस्तीच्या दिशेने वाढत जाणार आहे. बुधवारी रात्री झालेल्या ढगफुटीसदृश पावसामुळे अनेक कुटुंबांवर आपत्ती ओढवली आहे. नाल्यात पाणी वाढल्यानंतर काय करायचे ते पुढचे पुढे पाहू, असा विचार करुन नाल्याशेजारीच काही बिल्डरांनी प्रकल्प उभारले आहेत. रेडझोनमध्ये बांधकामे केली आहेत. महापालिकेच्या सुकाणू समितीने पाहणी करुन रेडझोनच्या खुणा केल्या आहेत. या खुणा केवळ कागदावरच राहिल्या आहेत. राज्य सरकारने रेडझोनमध्ये बांधकाम करण्यास परवानगी देऊ नये, असे आदेश दिले आहेत. मात्र महापालिकेच्या दुलर्क्षामुळे आणि बांधकामाला परवानगी देणाऱ्या झारीतील शुक्राचार्यामुळे रेडझोनमध्ये मोठ्या प्रमाणात बांधकाम प्रकल्प उभारले आहेत. शहर, उपनगरातील नाल्यावर बांधकामे झाली आहे. नाल्यावर भराव टाकून अपार्टमेंट बांधल्या आहेत. रामानंदनगर, जरगनगर, पाचगांव परिसरासह बहुतांश नाल्याच्या ठिकाणी बांधकामे केली आहे. नाल्याला लागूनच अपार्टमेंट झाल्या आहेत. नाल्याची रुंदी कमी करुन प्लॉटची रुंदी वाढविली आहे. बांधकामाच्या ले आऊटला मंजूरी देण्यासाठी महापालिकेच्या नगररचना विभागातील काहींनी ‘लाख’मोलाची कामगिरी बजाविली आहे. क्रशर चौकातील शाम हौसिंग सोसायटीत असलेल्या नाल्याचा गाळ काढला जात नाही. नाल्याची रुंदीही कमी आहे. या ठिकाणी कळंबा आणि जिवबा नाना जाधव पार्क परिसरातून येणारे सांडपाणी वाहते. परताळ्यावरही बांधकामे आणि भराव टाकला आहे. त्याचा परिणाम म्हणून पाण्याची फूग वाढते आणि त्याचा फटका घरांना बसतो. कुंभार गल्लीमध्ये नाल्याचे पात्र कमी करुन बांधकाम झाले आहे. विकसकांनी कागदावर पार्किंगसाठी जागा ठेवली असली तरी प्रत्यक्षात काही अपार्टमेंटमध्ये गाळे बांधले आहेत. त्यामुळे नाल्याच्या परिसरातील गाळ्यातही पाणी शिरले आहे.
२००५ मध्ये झालेल्या अतिवृष्टीमुळे पंचगंगेला महापूर आला. बरेच दिवस पुराचे पाणी ओसरले नव्हते. त्यावेळी पंचगंगेचा रेडझोन निश्चित करण्याची गरज भासली. मात्र तेव्हापासून आजतागायत रेडझोन ठरविलेला नाही. पंचगंगेच्या पुराचे पाणी शहरातील जयंती व दुधाळी नाल्यांच्या परिसरात पसरते. मात्र या परिसरातच भराव टाकण्यात आले आहेत. जुन्या शहर वाहतूक नियंत्रण शाखेच्या कार्यालयाजवळ टाकलेल्या भरावामुळे अक्षरशः रस्ता तयार झाला आहे. पेंढारकर सांस्कृतिक केंद्राजवळ निघणारा आणि जयंती नाल्याला जोडणारा ओढाही दोन्ही बाजूने भिंत घालून बंद केला आहे. नाल्याच्या मार्गावर भंगार व्यावसायिकांनी भर, बांधकाम व्यावसायिकांनी खरमाती टाकली आहे. महापालिकेकडून दरवर्षी नालेसफाईतून भराव काढला जात नाही. दुधाळी नाल्याजवळही उत्तरेश्वर पेठेतून शिंगणापूरकडे जाणाऱ्या रस्त्यावरही खरमाती आहे. भराव आणि खरमातीमुळे पाण्याचा निचरा होण्यासाठी मोकळा मार्ग मिळत नाही. त्यामुळे या परिसरातील पाणी नागरिकांच्या घरात जाण्याची भीती कायम आहे. रेडझोनमध्ये खानविलकर पेट्रोल पंपाजवळील प्रकल्पाच्या संरक्षक भिंतीला धोका निर्माण झाल्याची निरीक्षणे महापालिकेने नोंदविली होती. अजूनही रेडझोनमधील आणि नाल्यातील अवैध बांधकामे असल्याने पुराचा धोका कायम आहे. पंचगंगा नदीकाठावरही आंबेवाडीकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर खरमातीचा पसारा वाढत आहे. या परिसरात नवीन बांधकामाचेही भराव वाढले आहेत. शिरोली पंचगंगा पुलाशेजारील भरावामुळे २००५ साली पुराची फूग चिखलीपर्यंत वाढली होती.
०००००००
राज्य सरकार कोणतेही बेकायदेशीर बांधकाम चालू देणार नाही. रेडझोनमधील अवैध बांधकामे करु दिली जाणार नाहीत. त्यासह नाल्यात होणारी अवैध बांधकामे हा मोठा विषय असून या बांधकामावर लक्ष घालणार आहे. रेडझोनमधील बांधकामे हा चिंतेचा विषय आहे. या क्षेत्रात केलेली बांधकामेही लवकरच रडावरवर येणार आहे.
चंद्रकांत पाटील, पालकमंत्री
००००००००००००००
पूरजन्यस्थितीला रेडझोन क्षेत्रातील अवैध बांधकामे जबाबदार आहेत. विधानसभेत उपस्थित केलेल्या यासंबंधीच्या प्रश्नावर मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी रेडझोनमध्ये बांधकामांना महानगरपालिकेने परवानगी देऊ नये, असा आदेश दिला असतानाही रेडझोनमध्ये अवैध बांधकामांचे प्रमाण वाढले आहे. काही ठिकाणी नालेच गायब झाले आहेत. पूरसंरक्षक भिंतीचे कामही अपूर्ण आहे. रेडझोन क्षेत्रातील अवैध बांधकामांना महापालिकाच जबाबदार आहे.
राजेश क्षीरसागर, आमदार
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
