म. टा. वृत्तसेवा, पंढरपूर
आसमंत व्यापून टाकणारा टाळ मृद्ंगाचा गजर, माउली..,माउली..,नामाचा अखंड जयघोष करीत सर्वात मोठे म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या वाखरीच्या उभ्या व गोल रिंगणात अश्‍वांनी नेत्रदीपक दौड करून लाखो वैष्णवांच्या डोळ्याचे पारणे फेडले. उडीच्या खेळानंतर हा सोहळा वाखरीकडे मार्गस्थ झाला. संत ज्ञानदेव, संत तुकाराम, संत सोपानकाका यांच्यासह भागवत धर्माची पताका उंचावत सुमारे लाखो वैष्णवांसह महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातून आलेले संतांचे पालखी सोहळे बुधवारी सायंकाळी वाखरी मुक्कामी विसावले. या रिंगण सोहळ्यासाठी पंढरपूरमध्ये दाखल झालेले शेकडो भाविक नयनरम्य रिंगण सोहळा पाहण्यासाठी वाखरी येथे पोचले होते. दरम्यान नवमीच्या सायंकाळी पांढरी नगरीत पाच लाखापेक्षा जास्त भाविकांनी गर्दी केली असून, अवघी पंढरी नगरी विठूनामाचा जयघोषाने दुमदुमून गेली आहे.
भंडीशेगांव मुक्कामी पहाटे सोहळा प्रमुख अॅड. अजित कुलकर्णी यांच्या हस्ते माउलींची विधीवत पूजा करण्यात आली. दिवसभर माउलींच्या दर्शनासाठी भाविकांनी गर्दी केली होती. कांदेनवमीच्या निमित्ताने पालखी तळावर कांदेनवमी साजरी करण्यात आली. दुपारचे भोजन घेऊन हा सोहळा शेवटच्या वाखरी मुक्कामाकडे मार्गस्थ झाला.
पोलिसांनी पालखी मार्गावरील वाहतूक सुरळीत केल्याने दुपारी अडीच वाजता हा सोहळा बाजीराव विहीर येथे उभ्या रिंगणासाठी पोहोचला. रिंगण सोहळा पाहण्यासाठी भाविकांनी प्रचंड गर्दी केली होती. या गर्दीतच पोलिसांच्या मदतीने चोपदारांनी रस्त्यावरच उभे रिंगण लावून घेतले. दुपारी पावणे तीन वाजता अश्व धावण्यासाठी सोडण्यात आले. पुढे स्वाराचा अश्व तर मागे माउलीचा अश्व धावत होता. आकाशात ढगांनी गर्दी केली होती. पावसाळी वातावरण तयार झाले होते. अशा ढगाळ वातावरणात टाळ मृद्ंगाच्या गजरात माउली...माउली... नामाचा अखंड जयघोष चालू होता. अश्‍वांनी धावत जाऊन माउलींना एक प्रदक्षणा पूर्ण केली. त्यानंतर पुन्हा रथाजवळ येवून माउलींचे दर्शन घेतले. नारळ, प्रसाद घेवून हे दोन्ही अश्व पुन्हा पंढरीच्या दिशेने धावत गेले. यावेळी पुंडलिक वरदा, हरी विठ्ठल.., असा जयघोष वैष्णवांनी केला. उभ्या रिंगणाचा सोहळा संपल्यानंतर गोल रिंगणासाठी हा सोहळा रस्त्यालगतच्या मैदानात पोहोचला.
तुकोबारायांचे उभे रिंगण
संत तुकाराम महाराजांचा पालखी सोहळा चार वाजता बाजीराव विहिरीजवळ पोहोचला. उभ्या रिंगणासाठी चोपदारांनी अश्व सोडले. अश्‍वांनी लाखो वैष्णवांच्या साक्षीने तुकोबारायांना प्रदक्षिणा घालून एक रिंगण पूर्ण केले. तुकाराम, तुकाराम असा जयघोष करीत हा सोहळा वाखरी मुक्कामासाठी मार्गस्थ झाला.
आज पालख्या पंढरीत
आज, गुरुवारी संत नामदेव महाराजांचा पालखी सोहळा पांडुरंगाचे निमंत्रण घेऊन सर्व संतांना पंढरीत नेण्यासाठी वाखरीत दाखल होईल. त्यानंतर संत ज्ञानदेव, संत तुकाराम, संत सोपानदेव, संत निवृत्तीनाथ, संत मुक्ताई, संत एकनाथ आदी पालखी सोहळे दुपारी एक वाजता तर महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यातून आलेले संत चौरंगीनाथ (केडगाव), संत चांगा वटेश्‍वर (नेवासे), संत गजानन महाराज, संत गुलाबबाबा, योगीराज संतराज महाराज, गवार शेठ लिंगायत वाणी (तुकाराम महाराजांचे टाळकरी), संत गोरोबा काका, संत जगनाडे महाराज, संताजीबाबा इस्लामपूर, संत वाल्मिकी, हरे राम हरे कृष्ण, संत नरहरी महाराज नेवासे, सद्गुरू कानिफनाथ महाराज, आनंदाश्रम स्वामी, संत डोंगरबाबा, संत गोंदवलेकर महाराज, छत्रपती शिवाजी महाराज आदींचे पालखी सोहळे सकाळी पंढरपूरकडे विठ्ठलाच्या भेटीसाठी मार्गस्थ होणार आहेत. विसावा पादुका येथे संत ज्ञानदेव व संत तुकाराम महाराज पालखी सोहळ्यातील शेवटचे उभे रिंगण होणार आहे. त्यानंतर आरती होईल. माउलींच्या पादुका या श्रीमंत उर्जीतसिंह शितोळे सरकार यांच्या गळ्यात दिल्या जातील व त्या पंढरपुरातील ज्ञानेश्वर मंदिरात नेल्या जातील.
विठुरायाच्या दर्शन रांगेत दोन लाख भाविक
आषाढी यात्रेसाठी पंढरीत दाखल झालेल्या भाविकांनी सध्या विठुरायाच्या दर्शन रांगेत मोठी गर्दी केली आहे. दर्शन रांगेत सुमारे दोन लाख भाविक उभे आहेत. बुधवारी, नवमी दिवशी देवाच्या पायावर डोके ठेवायला बारा तासाचा वेळ लागत आहे. एवढा वेळ रांगेत उभारूनही देवाच्या पायावर डोके ठेवताच सगळा शीण, थकवा दूर होऊन आत्मिक समाधान मिळाल्याच्या प्रतिक्रिया भाविकांनी व्यक्त केल्या. संत ज्ञानेश्वर माउलीसह सर्वच मनाच्या पालख्या अंतिम मुक्कामाला पोचल्या असताना मोठ्या संख्येनी भाविक शहरात दाखल झाल्याने विठुरायाच्या पदस्पर्श दर्शन रांगेत जवळपास दोन लाख भाविक दाखल झाले आहेत. ही दर्शन रांग सध्या गोपाळपूर येथील ९ व्या पत्राशेडमध्ये पोचली असून, चंद्रभागेच्या तीरावरून सात माजली दर्शन मंडपातून मंदिरात पोचायला भाविकांना बारा तासांचा अवधी लागत आहे. यंदा रांगेतील नेहमीच्या घुसखोरीच्या जागेचे सर्व चोर मार्ग बंद केल्याने घुसखोरी बंद झाली आहे. नव्याने उभ्या केलेल्या स्कायवॉकमुळे रांगही झटपट पुढे सरकत आहे.
अशी आहे दर्शन रांग
मंदिरापासून सात किलोमीटरपर्यंत दर्शन रांगेची व्यवस्था
संपूर्ण दर्शन रांगेवर पावसापासून संरक्षणासाठी आच्छादन
रांगेत भाविकांना पिण्यास मिनरल वॉटरची व्यवस्था
रांगेत स्पिकरवर अभंग आणि भक्तीगीते
दर्शन रांगेतून स्वच्छतागृहात जाणाऱ्यांना पास देण्याची सोय
सुरक्षा यंत्रणा सतर्क, आरोग्य सुविधा उपलब्ध.
कर्नाटकच्या विठ्ठल भक्तांकडून भोजन
विठुरायाच्या दर्शन रांगेतील कोणताही भाविक उपाशी पोटी विठुरायाच्या दर्शनास जाऊ नये यासाठी कर्नाटकमधील विठ्ठल भक्त दानेश्वर महाराज रोज जवळपास एक लाखापेक्षा जास्त भाविकांना पोटभर भोजन देत आहेत. गेल्या पाच दिवसांपासून सुरू झालेल्या येथील चुली आता आषाढी यात्रा संपल्यावरच शांत होणार आहेत. बागलकोट जिल्ह्यातील बंडीगणीमठ येथील चक्रवर्ती दानेश्वर महाराज विठ्ठल भक्त आहेत. मात्र आषाढी यात्रेतील लाखो भाविकांना त्यांचा परिचय गेल्या वर्षापासून झाला आहे. वारकऱ्यांसाठी त्यांनी मोफत भोजन व्यवस्था सुरू केली आहे. गोपाळपूर येथील दर्शन रांगेत असलेल्या प्रत्येक भाविकाला दिवसाच्या २४ तासांत एकदा तरी पोटभर खाऊ घालून दर्शनासाठी पाठविण्याचे नियोजन दानेश्वर महाराज आणि त्यांचे अनुयायी करीत आहेत. मठाच्या २२० एकर सुपीक जमिनीत पिकलेला प्रत्येक धान्याचा दाणा भाविकांच्या मुखात घालायचे वेड, त्यांना आहे. शेतात पिकणारे गहू, तांदूळ, डाळी, भाजीपालासह सर्व धान्य महाराज वारकऱ्यांना अन्नदान करून संपविता. कर्नाटकात त्यांचा मोठा अनुयायी वर्ग असून, त्यांच्या मठात जमा झालेली दक्षिण आणि देणग्यांचा वापर देखील याच कामासाठी केला जातो. मराठीच गंधही नसलेल्या दानेश्वर यांना भक्तीची भाषा चांगली अवगत झाली आहे.
सुवासिनींची ओटी भरून मानाचे जेवण
यंदा प्रत्येक सुवासिनीला भोजनापूर्वी चोळीखंण देऊन ओटी भरून त्यांना मानाने भोजन दिले जात आहे. भाविकांना दर्शन रांगेत विठ्ठल भेटल्याचा आनंद होत असतो. दर्शन रांगेशिवाय गोपाळपूरकडे निघालेल्या प्रत्येक भाविकालाही भोजन दिले जात आहे. रोज लाखभर भाविकांना भोजन देण्याची व्यवस्था देखील अतिशय सुसज्ज आहे. काही वाहनात चुलीसाठी लाकूडफाटा, तर काही वाहनात धान्याची पोती, तेलाचे डबे आणि रोज भोजनासाठी लागणारे साहित्य भरून ठेवले आहे.
भक्तिवेदांतमध्ये उपचार
पालखी सोहळ्यासोबत पायी चालून थकलेल्या भाविकांना पुन्हा दर्शन रांगेत उभे राहिल्यावर थकवा जाणवत असल्याने या ठिकाणी हरे राम हरे कृष्णच्या वतीने सुरू केलेल्या भक्तिवेदांत या रुग्णालयात मोठ्या प्रमाणात भाविकांवर उपचार सुरू करण्यात आले आहेत. यात्रेसाठी सुरू केलेल्या या तात्पुरत्या रुग्णालयाचे वैशिष्ट म्हणजे या ठिकाणी मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये असणाऱ्या सर्व सुविधा उपलब्ध करून दिल्या आहेत. अनेक तज्ज्ञ डॉक्टरांची टीम २४ तास उपलब्ध करण्यात आली आहे.
