Anuradha.kadam @timesgroup.com
गल्लीमध्ये एकमेकांना लागून असलेली बैठी घरं, पेठांमधील पारंपरिक वातावरण ही चौकट मोडत कोल्हापुरात पहिली टाउनशीप करण्याचा प्लॅन दहा वर्षापूर्वी करण्यात आला. फाटक ओलांडून आत आलं की सुटसुटीत रचना असलेल्या घरांसोबत, अंतर्गत रस्ते, चौक, क्लबहाउस, मंदिर, जीम अशा सुविधांनी परिपूर्ण असलेली टाउनशीप त्यापूर्वी मुंबई, पुणे यासारख्या महानगरांमध्ये रूजली होती. कोल्हापूरसारख्या पारंपरिक चेहरा असलेल्या शहरात ही संकल्पना प्रत्यक्षात पहिल्यांदा आकाराला आली ती सोसायटी होती हरिपूजापूरम्. खऱ्या अर्थाने बदलू पाहत असलेल्या, राहणीमानाची कूस बदलणाऱ्या कोल्हापूरचे नवे रूप दाखवणारी ही सोसायटी घडीला दहा वर्षाची झाली. शहर स्तरावरील आदर्श सोसायटीचा पुरस्कारही या हरिपूजापूरम कॉलनीला मिळाला आहे.
दसरा चौक ओलांडून बावड्याच्या दिशेला नागाळा पार्क, ताराबाई पार्क यांच्या सीमारेषेवर डावीकडे पाहिलं की दहा वर्षापूर्वी दिसणाऱ्या शेतवडीची जागा आता हरिपूजापूरम आणि अनिता वंदन यासारख्या नियोजित सोसायटींनी घेतली आहे. दसरा चौकापर्यंतच काय ती गजबज, त्यानंतरचा हा पट्टा निर्जन. जैन बोर्डिंगच्या पुढच्या चौकात उजवीकडे वळल्यानंतर दिसणारी काही घरे सोडली तर महावीर कॉलेज परिसरात येईपर्यंत वसाहतच नव्हती. हे चित्र मागच्या बारा ते पंधरा वर्षातले. शिवाजी पेठेतील सरनाईक घराण्याच्या मालकीची शेती या परिसरात होती. सन २०००च्या सुमारास ही सगळी शेतवड बिगरशेतीची प्रक्रिया करून विकली. काही भागात अनितानंदन तर काही भागात पूजा बिल्डर्सतर्फे हरिपूजापूरम या सोसायटीचा पाया रचला गेला. चार ते पाच वर्षात साधारणपणे चार एकर जागेत हरिपूजापूरम नगर वसले.
मुख्य रस्त्यालगत डावीकडे या नियोजित कॉलनीचा रस्ता सुरू होतो. 'अनितानंदन' असे लिहलेली कमान ओलांडून पन्नासेक पावले आत आल्यानंतर हरिपूजापूरमचे फाटक लागते. चकचकीत रस्ते, एका रांगेत उभे असलेले टुमदार बंगले, रो बंगल्यांची आटोपशीर तरीही आखीवरेखीव अशी रचना, सभोवती उभ्या असलेल्या पाचमजली चार अपार्टमेंट, या सगळ्या आवाराच्या मध्यभागी प्रसन्न असे तिरूपती बालाजीचे मंदिर, क्लब हाऊस, जिम या टाउनशीपमध्ये आवश्यक असलेल्या सुविधा, पार्किंगची नियोजनबद्ध जागा, प्रत्येक बंगल्यासमोरील रिकाम्या जागेत झाडे, सोसायटीतील गार्डनमध्ये लॉन ही या परिसराची वैशिष्ट्ये.
दहा वर्षापूर्वी, जेव्हा नुकतेच कोल्हापुरात अपार्टमेंट कल्चर रूजत होते, तेव्हा चार एकर परिसरात उभी राहिलेली ही पहिली टाउनशीप. बांधकाम व्यावसायिक पारस ओसवाल यांनी अत्यंत नियोजनबद्ध ही टाउनशीप वसवली. मुळात कोल्हापुरातील पेठेत राहणाऱ्या कुटुंबीयांना राहणीमानात थोडा बदल व्हावा असे वाटत असतानाच शहराच्या पश्चिमेला एक नियोजित शहरच उभं राहिलं. टाउनशीपच्या संकल्पनेला सामोरे जाताना आजही या सोसायटीमध्ये नव्या-जुन्या संस्कृतीचा चांगला मेळ जपला जात आहे.
हरिपूजापूरम नावाचे एक छोटेसे गावच सोसायटीमध्ये वसलेले दिसते. १६० कुटुंब या सोसायटीमध्ये राहतात. यात ३६ रोबंगले तर १२० फ्लॅटस आहेत. एक हजार रहिवाशांच्या आसपास असलेल्या या टाउनशीपमधील सोसायटीच्या सदस्यांनी अतिशय चांगली शिस्तही लावली आहे. आठ वर्षांपूर्वीच प्रत्येक घरातून एकदाच मेंटेनन्सची रक्कम जमा केली. ती साधारणतः एक कोटी रुपये जमली. हे पैसे बँकेत मुदतठेव म्हणून ठेवण्यात आले. त्यातून येणाऱ्या व्याजाच्या रकमेतून सोसायटीमधील सामूहिक खर्च केला जातो. यामध्ये सुरक्षा रक्षकाचा पगार, सोसायटीतील कचरा व्यवस्थापन व स्वच्छता, मंदिराची देखभाल, अंतर्गत झाडांची, लॉनची देखभाल हा खर्च केला जातो. शिवाय सण, उत्सव, विविध स्पर्धा, कार्यक्रम या माध्यमातून सोसायटीमध्ये सतत उपक्रमांचे आयोजनही केले जाते. सोसायटीच्या आवाराचा तरूण मुलांकडून 'कट्टा' होणार नाही याकडेही लक्ष दिले जाते. तसेच सीसीटिव्ही कॅमेरे लावून हा परिसर येथील रहिवाशांनीच सुरक्षित बनवला आहे.
हरिपूजापूरममध्ये राहणाऱ्या दीडशेहून अधिक कुटुंबाचे वैशिष्ट म्हणजे सर्व धर्माचे, पंथाचे रहिवासी येथे आहेत. उपक्रमांच्या निमित्ताने एकजूट राहते. कोल्हापूरचा बदलता चेहरा अशी ओळख जपत असताना संस्कृती, परंपरा यांची नाळ तुटणार नाही याची काळजी याठिकाणी घेतली जाते. सोसायटीतील लहान मुले, तरुण, महिला यांच्यासाठी सतत उपयुक्त कार्यक्रम घेण्यासाठी सोसायटीचे सदस्य पुढाकार घेतात. नोकरदार, अधिकारी यांच्यासह व्यावसायिक अधिक असल्यामुळे सोसायटीतील एकमेकांना काही मदत लागल्यास, सेवा हवी असल्यास संपर्क यंत्रणेतून सहकार्य करणे हा या कॉलनीतील नियमच आहे.
घरफाळ्यातून दिले पाच लाख रुपये
एकीकडे महापालिका शहरात घरफाळा वसुली मोहिम राबवत असताना, हरिपूजापूरम सोसायटीतील रहिवाशांनी महापालिकेच्या वसुली अधिकाऱ्यांना सोसायटीमध्ये बोलवून कॅम्प राबवला. त्यातून एकरकमी घरफाळ्याचे पाच लाख २३ हजार रुपये महापालिकेच्या अधिकाऱ्यांना दिले. नव्याने सोसायटी वसलेली असल्यामुळे येथील नागरिकांची मतदारसंघात नोंदणी झाली नव्हती. त्यासाठीही सोसायटीतील सदस्यांनी पुढाकार घेत मतदार नोंदणी शिबिर राबवले. आधार कार्ड कॅम्प, रक्तदान शिबिर, आरोग्य शिबिर अशा समाजोपयोगी उपक्रमांच्या माध्यमातून कार्यक्रम सुरू असतात.
महापालिकेकडून हव्यात सुविधा
सोसायटीतील रहिवाशांकडून जमा होणाऱ्या देखभाल वर्गणीतून परिसरातील कचरा व्यवस्थापन केले जाते. टाउनशीपच्या अखत्यारित सोसायटीची स्वत:ची स्ट्रीट लाइट आहे. बोअर असल्यामुळे महापालिकेचे पाणी वापरले जात नाही. मात्र तरीही सोसायटीतील रहिवासी महापालिकेला कर देतात. परंतु पावसाच्या पाण्याची निर्गत होण्यासाठी कॉलनीपासून मुख्य रस्त्याला जोडणाऱ्या रस्त्याला गटर्स नसल्यामुळे पाणी साचण्याची समस्या आहे. त्यासाठी गटर्स केले पाहिजेत अशी येथील नागरिकांची मागणी आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट