Maharashtra Times

काच फुटली तरी कागदोपत्री बदलली जाते संपूर्ण खिडकी

म. टा. प्रतिनिधी, कोल्हापूर

रस्ते, इमारतींच्या कामाबरोबर करंट रिपेअरी व स्पेशल रिपेअरीच्या कामात प्रत्यक्ष काम किती व दाखवले किती याचे गौडबंगाल खूप मोठे असते. एखाद्या खिडकीची काच फुटलेली असली तरी कागदोपत्री संपुर्ण खिडकी बदलण्याचा प्रस्ताव बनवून प्रत्यक्षात केवळ काचच बदलण्याचा प्रताप या विभागात नवा नाही. त्याचबरोबर दर्जा तपासण्याच्या यंत्रणेचाही 'दर्जा', सब कॉन्ट्रॅक्टर ही सोय या साऱ्याच कारभारातून सार्वजनिक बांधकाम विभागात एक प्रकारचा भ्रष्टाचाराचा छाप कायम उमटत आला आहे.

जिल्ह्यातील विविध भागात विभागलेल्या या खात्याचे त्या त्या ठिकाणचे संस्थानिक मोठे आहेत. त्यांना डावलून काहीच करता येत नाही. त्यामुळे ते सांगतील, त्याप्रमाणे कंत्राटदार चालत असतात. त्यामुळे अधिकाऱ्यांची थेट टक्केवारी वेगळी व कामातील प्रत्येक टप्प्यावर असणारे झारीतील शुक्राचार्यांचे हात ओले करण्याचे काम कंत्राटदारांना करावे लागते. या प्रकारामुळे अनेकदा कंत्राटदार या कामातून फार कमी मिळवत असला तरी उलाढाल सुरु राहते म्हणून या चक्रात फिरत राहतो.

विभागाने केलेल्या कामातील करंट रिपेअरी ही स्वाभाविकच असते. जिल्ह्याच्या अनेक भागात इमारती, रस्त्याचे काम केले जाते. तिथे काम पहायला येणारे अधिकारी कंत्राटदारासोबत मिळालेले असतात. त्यामुळे अनेकदा एखाद्या जुन्या इमारतींची देखभाल केवळ कागदोपत्री करण्याचे प्रकार होत असतात. त्यामधील कामाची किरकोळ डागडुजी करुन जुन्यालाच नव्याचे रुप देण्याचा मामला असतो. हे प्रकार केवळ अधिकारी व कंत्राटदारांनाच माहिती असल्याने त्या दोघांचे संगनमत हे ओघाने येतेच. त्यामुळे तपासणीला आलेल्या अधिकाऱ्यांशी चर्चा झालेली असते. या प्रकाराबरोबर सब कंत्राटदार याचीही मुळे रुजू लागली आहेत. या विभागात कामाच्या किंमतीनिहाय कंत्राटदारांचे रजिस्ट्रेशन केलेले असते. नियमानुसार त्या यादीतील कंत्राटदारांना काम द्यावे लागते. टेंडरप्रक्रियेत त्यांना घेऊन प्रत्यक्षात काम सब कंत्राटदाराला देण्यात येतात. यामध्ये अधिकाऱ्यांचाच हस्तक्षेप असल्याची चर्चा आहे. त्यांच्याकडूनच अनेकदा मुख्य कंत्राटदाराला हे काम संबंधित सब कंत्राटदाराला देण्याचा दबाव असतो अशीही चर्चा आहे.

मोबदला ठरलेला

कामाची गुणवत्ता राखण्यासाठी या विभागातही एक विभाग आहे. पण या विभागात प्रत्यक्ष कामावरील कमी व गुणवत्ता राखणारे सारी यंत्रणा सज्ज असते. फक्त त्यासाठी कंत्राटदाराला योग्य तो 'मोबदला' द्यावा लागतो. टेंडरमधील नियमानुसार जे साहित्य वापरायचे त्यानुसार हा विभाग प्रमाणपत्र देतो. मात्र प्रत्यक्ष काम करताना तिथे कोणते साहित्य वापरले याचे कोणाकडेच पुरावे नसतात. वापरलेल्या साहित्याचा नमूना कामातून काढून घेण्याचे प्रकार फार कमी वेळा नव्हे क्वचितच घडतात. त्यामुळे एकमेकांच्या सहकार्याने येथील सारेजण कामाचा रतीब घालण्याचे काम इमानेइतबारे करत असतात. या सर्वांवर निरीक्षक ठेवणारी एखादी यंत्रणा किंवा त्रयस्थ संस्था असल्याशिवाय त्यातील गुणवत्ता राखण्याचे आव्हानच आहे.

Latest Images