Gurubal.mali@timesgroup.com
gurubalmaliMT
कोल्हापूर : रयतेच्या कल्याणासाठी संस्थानचा खजिना रिता करणाऱ्या राजर्षी शाहू महाराजांचे चरित्र जगाच्या कानाकोपऱ्यांत पोहचवण्यात निधीचा अडथळा येत आहे. या ग्रंथाचे रशियन, गुजराती आणि सिंधी भाषेतील अनुवाद तयार आहेत. मात्र ते तीन वर्षांपासून प्रकाशनाच्या प्रतिक्षेत आहेत. सरकार, सहकारी संस्था आणि शाहूप्रेमींनी मदतीचा हात पुढे केला तर हे ग्रंथ प्रकाशित व्हायला मदत होईल अन्यथा ते धूळखात पडण्याची चिन्हे आहेत.
कोल्हापूरसारख्या छोट्या संस्थानातही ठरवले तरी काहीही करू शकतो ही जिद्द मनाशी बाळगून शाहू महाराजांनी प्रचंड काम केले. उद्योग, शिक्षण, कृषी, सामाजिक, अर्थ, कला आणि सांस्कृतिक यांसह एकही क्षेत्र नाही की ज्या क्षेत्रात शाहू महाराजांनी काम केले नाही. आपल्या कर्तृत्वाच्या जोरावर कोल्हापूरचे नाव जगाच्या कानाकोपऱ्यांत पोहचवणाऱ्या महाराजांनी जनतेच्या कल्याणासाठी संस्थानची तिजोरी रिकामी केली. धरण, तलाव बांधताना सरकारी खजिना वापरला. कोल्हापूरला सुजलाम् सुफलाम् करण्यात याच धरणांचा मोठा वाटा आहे. शिवाजी महाराजांच्या नंतर सर्वव्यापी काम करणाऱ्या या राजाचे चरित्र जगाच्या कानाकोपऱ्यांत पोहचणे गरजेचे होते. हे अवघड आव्हान प्रा. जयसिंगराव पवार यांनी स्वीकारले.
पंधरा प्रादेशिक आणि दहा विदेशी भाषांत शाहू गौरव ग्रंथ प्रकाशित करण्याचा निर्धार प्रा. पवार यांनी केला. प्रा. पवार यांनी मराठीत बाराशे पानांचा शाहू गौरवग्रंथ मराठीत लिहिला. त्याचा अनुवाद इंग्रजी आणि हिंदी याबरोबरच कोकणी, कानडी, तेलगू आणि उर्दू या करून घेण्यात आला. इंग्रजी आवृत्तीला अत्यंत चांगला प्रतिसाद मिळाला. इतर भाषेतील ग्रंथही लोकांपर्यंत पोहचले. यासाठी ज्येष्ठ नेते शरद पवार यांच्यासह राज्य सरकारने मदतीचा हात दिला. मात्र प्रशासकीय अधिकाऱ्यांनी हात आखडता घेतल्याने यावर मर्यादा आल्या.
महाराजांचे सर्व क्षेत्रातील अफाट काम जगाच्या कानाकोपऱ्यात पोहचणे आवश्यक आहे. यासाठीच विविध भाषेत त्यांचे चरित्र प्रकाशित करण्याचा निर्धार प्रा. पवारांनी केला. कामही सुरू केले. आता मात्र त्यांच्या प्रयत्नाला मर्यादा येत आहेत. ऊठसूट शाहू महाराजांचे नाव घेणारे नेते आणि सरकारही मदतीचा हात देण्याऐवजी हात दाखवत आहे. यामुळे तीन भाषांत तयार असलेले चरित्र प्रकाशनाच्या प्रतिक्षेत आहे. प्रा. पवार यांनी याबाबत अनेकदा सरकारमधील काही मंत्र्यांसह इतर नेते, काही संस्थांना याबाबत विनंती केली. पण, आश्वासनापलिकडे त्यांच्या हाती काही लागले नाही. सरकार शाहू महाराजांचे नाव घेत असले तरी मदत करताना हात आखडते घेत आहे.
कोट
तीन वर्षांपूर्वीच शाहू चरित्रग्रंथाचे अनुवाद तयार झाले आहेत. मात्र पैसे नसल्याने गौरव ग्रंथांचे प्रकाशन थांबले आहे. आता फ्रेंच,चिनी, बंगाली, मल्याळम आणि इटालियन भाषेत अनुवाद करण्याचे काम सुरू आहे. सरकार मदत करत नसल्याने प्रकाशन थांबले आहे. पण आज ना उद्या सरकारचे डोळे उघडतील, या आशेवर
अनुवादाचे काम सुरू ठेवणार आहे.
प्रा. डॉ. जयसिंगराव पवार
विविध भाषेतील प्रकाशित शाहूग्रंथ
कानडी चंद्रकांत पोकळे
कोकणी प्रा. अकल्पिता देसाई, प्रा. प्रमदा देसाई
उर्दू जनाब सय्यद अहमद
तेलगू डॉ. लक्ष्मीनारायण बोल्ली
इंग्रजी अरूण साधू
हिंदी डॉ पद्मा पाटील
जर्मन सुधीर पेडणेकर
.................
अनुवाद पूर्ण, प्रतिक्षा प्रकाशनाची
गुजराती किशोरभाई गौड
सिंधी हसानंद शमनानी
रशियन मेघा पानसरे, तत्यना बीकवा
...........
अनुवाद सुरू असलेले गौरवग्रंथ
फ्रेंच डॉ. सानेश्वरी तळपदे
चिनी ओ दाई ली
बंगाली गुरूप्रसाद कार्लेकर
मल्याळम एन. एस. साजिद
इटालियन डॉ. अॅलेस्सांड्रा कोन्सोलॅरो
..................