Bhimgonda.Desai@timesgroup.com
Tweet : @bhimgondaMT
कोल्हापूर : राज्य सरकारच्या आरोग्य विभागान घेतलेल्या मौखिक तपासणी शिबिरात शहरातील महत्वाच्या ११ सरकारी कार्यालयांतील कर्मचाऱ्यांमध्ये तंबाखू, तंबाखूजन्य पदार्थ सेवनामुळे तोंडातील कॅन्सरची लक्षणे आढळली आहेत. त्यावरून सिगारेट व तंबाखू नियंत्रण कायद्यांतर्गंत बंदी असतानाही सर्वच शासकीय कार्यालय, सार्वजनिक ठिकाणी पान, तंबाखू, सुपारी, गुटखा, मावा खुलेआमपणे खाल्ला जातो, थुंकला जात असल्यावर शिक्कामोर्तब झाले आहे. 'व्यसनांपासून दूर रहा, आरोग्य सांभाळा' असा संदेश देणाऱ्या कार्यालयांतही तंबाखूबंदी पुडीत गुंडाळल्याचे, दिव्याखाली अंधार असल्याचे वास्तव समोर आले आहे.
कायद्याने असलेली बंदी मोडून तंबाखू, तंबाखूजन्य पदार्थांची विक्री सुरू आहे. त्यामुळे बसस्थानक, रेल्वेस्थानक, उपहारगृह, शहरांतील वर्दळीच्या ठिकाणी सिगारेट ओढणारे, तंबाखू, गुटखा खावून थुंकणारे सहजपणे दिसतात. सार्वजनिक ठिकाणी असे चित्र असताना सरकारी कार्यालयातील कर्मचारीही त्यास अपवाद नाहीत. सर्वच सरकारी कार्यालयांत तंबाखू, गुटखा, माव्याचा 'तोबरा' भरून काम करणारे अधिकारी, कर्मचारी दिसतात. असे कर्मचारी कार्यालयातील जवळच्या खिडकीतून, कचरा टाकण्यासाठी ठेवलेल्या डब्यात, झाडांच्या कुंडीत अथवा उघड्यावर थुंकतात. जिन्यातील कोपऱ्यात पिचकाऱ्या रंगलेल्या दिसतात. त्यामुळेच खिडक्यांचे गज, भिंती, कचऱ्याचा डबा रंगीत दिसतो. किमान कार्यालयांत तरी तंबाखू बंदीची अंमलबजावणी सक्तीने करण्याची जबाबदारी संबंधीत विभागप्रमुखांची आहे. मात्र, कार्यालयप्रमुख त्याकडे सोयीस्करपणे दुर्लक्ष करतात. जिल्हाधिकारी हे जिल्हा प्रशासनाचे तर मुख्य कार्यकारी अधिकारी हे ग्रामीण प्रशासनाचे प्रमुख आहेत. या दोन्ही कार्यालयात तंबाखू खाणारे कर्मचारी अधिक प्रमाणात आहेत. तंबाखू नियंत्रण कक्ष सीपीआरमध्ये आहे. तेथेही तंबाखू खाणारे कर्मचारी, आरोग्य सेवक आहेत.
मौखिक तपासणी मोहीमेचे वास्तव
पान, तंबाखू खाणाऱ्यांची संख्या अशी
जिल्हाधिकारी कार्यालय - ९
जिल्हा सैनिक कार्यालय - २
अन्न व औषध प्रशासन विभाग - ३
वनविभाग - ८
प्रादेशिक परिवहन (आरटीओ) - ४
पोस्ट ऑफीस - ८
पोलिस मुख्यालय - ७
वस्तू व सेवा कर - २
जिल्हा परिषद - ४
शिक्षण उपसंचालक - ३
सीपीआर - २०
टाळली मौखित तपासणी
दरम्यान, अनेक सरकारी कार्यालयातील कर्मचाऱ्यांनी आपण पान, तंबाखू, सुपारी, गुटखा खातो किंवा सिगारेट ओढतो हे समोर येईल, या भीतीपोटी मौखिक तपासणी करून घेणे टाळले. कार्यालयातील सर्वच कर्मचाऱ्यांनी तपासणी झाली असती तर तंबाखू मळणाऱ्यांची संख्या आणखी वाढल्याचे समोर आले असते.
महापालिकेत भयानक वास्तव
महापालिकेत स्वतंत्र आरोग्य विभाग आहे. या विभागाने शहरील नागरिक, कार्यालयातील कर्मचाऱ्यांच्या आरोग्याची काळजी घेणे अपेक्षित आहे. मात्र शहरातील इतर सरकारी कार्यालयात घेतलेले मौखिक तपासणी शिबिर आयोजित करण्याची साधी तसदी महापालिका प्रशासनाने घेतलेली नाही. यावरून आरोग्यासंबंधी प्रशासन किती सतर्क आहे, हे स्पष्ट होते. मौखित तपासणी शिबिर हा राष्ट्रीय कार्यक्रम असूनही त्याकडे महानगरपालिकेने त्याकडे दुर्लक्ष केले आहे.
कायद्यानुसार सार्वजनिक ठिकाणी, सरकारी कार्यालयांत तंबाखू, तंबाखूजन्य पदार्थ खाता येत नाही. आढळल्यास दंडात्मक शिक्षा होऊ शकते. जिल्हा परिषद आणि पंचायत समित्यांमधील कर्मचारी तंबाखू खाताना आढळल्यास कारवाई करण्याची सूचना दिली आहे. तंबाखूबंदीच्या जागृतीसाठी ३ फेब्रुवारी रोजी सर्व शाळांतील विद्यार्थ्यांना तंबाखूमुक्तीची शपथ दिली जाणार आहे.
- डॉ. कुणाल खेमनार, मुख्य कार्यकारी अधिकारी
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
