म. टा. प्रतिनिधी, कोल्हापूर
कोल्हापूर जिल्ह्याच्या विकासाला चालना देणारा नवीन प्रादेशिक विकास योजनेला गुरुवारी मुख्यमंत्र्यांनी मंजुरी दिली. यामध्ये नवीन पाच एमआयडीसी, कोल्हापूर व इचकरंजी या दोन शहरांसाठीचे नवीन रिंगरोड आणि दोन रेल्वेमार्गांचा अंतर्भाव केल्याने जिल्ह्याच्या विकासाचे नवीन द्वार खुले झाले आहे. या आराखड्यामध्ये वीस नवीन विकास केंद्रे निश्चित केली आहेत. प्रमुख तालुका रस्त्यांचे रुंदीकरण, सहा रस्त्यांचे चौपदरीकरण, चार ट्रान्स्पोर्ट हब, शहराबाहेर वाहनतळ अशा विविध सुविधांचे नियोजन आराखड्यामध्ये करण्यात आले आहे. मात्र, यासाठी तब्बल साडेपाच हजार हरकती आल्याने त्याची सुनावणी व ‘सरकारी’ गतीमुळे विकास आराखडा मंजुरीचा प्रवास बराच लांबला होता.
२० विकास केंद्रात १२४ गावांचा समावेश
छोट्या गावातून मोठ्या गावाकडे वाटचाल करणाऱ्या १२४ गावांची २० विकास केंद्रात विभागणी प्रादेशिक आराखड्यात केली आहे. या गावाचे झोनिंग केले असून पाच हजारपेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या गावांमध्ये गावठाणाची हद्द २०० मीटरवरून १५०० मीटर केली आहे. शेतामध्ये उद्योग सुरू करण्यास परवानगी दिली आहे. शेती क्षेत्रात मात्र इमारती बांधण्यास परवानगी नाकारली आहे. कोल्हापूर शहराची वाढ उभी होत असताना शहराजवळील गांधीनगर, वळिवडे, उचगाव, सरनोबतवाडी, मुडशिंगी, उजळाईवाडी, गोकुळ शिरगाव, निगवे दुमाला, वाशी, कंदलगाव, पाचगाव, मोरेवाडी, गिरगाव, कळंबा, बालिंगे, शिंगणापूर, नागदेवाडी, हणमंतवाडी, चिखली, रजपूतवाडी, आंबेवाडी, भुये, भुयेवाडी, शिये या गावांचा विकास होण्यास मदत होणार आहे.
बेळगाव विमानतळाला जोडणाऱ्या रस्त्यांचे रूंदीकरण
जिल्ह्याच्या दक्षिण भागातील आजरा, चंदगड, गडहिंग्लज, राधानगरी तालुके येतात. या भागातील नागरिकांना व उद्योगांना जलद विमान सेवेची गरज लक्षात घेता बेळगाव विमानतळ सोयीचे ठरते. त्यामुळे बेळगावकडे जाणाऱ्या प्रमुख तालुका मार्गांवरील रस्त्यांचे रूंदीकरणाची सूचना करण्यात आली होती.
कोल्हापूर-रत्नागिरीसह सहा रस्त्यांचे चौपदरीकरण
मुंबई-बेंगळुरू रस्त्याला संलग्न असलेल्या सहा रस्त्यांचे चौपदरीकरण करण्याचा प्रस्ताव ठेवण्यात आला होता. कोल्हापूर ते रत्नागिरी, कोल्हापूर ते गगनबवडा, देवगड ते निपाणी, सावंतवाडी ते संकेश्वर, वेंगुर्ला ते बेळगाव, बोरपाडळे ते इचलकरंजी या रस्त्यांचा समावेश आहे. सहा मार्गांवरील कोल्हापूर जिल्ह्यातील रस्त्यांची लांबी ३४३ किलोमीटर इतकी आहे.
चार ठिकाणी ट्रान्स्पोर्ट हब
शहराला जोडणारा चौपदरी व नियोजित सहापदरी रस्त्यांचे महत्त्व लक्षात घेऊन या रस्त्यांवर मालवाहतूक मोठ्या प्रमाणावर होणार आहे. शहरातील बाजारपेठा या गावठाणात असल्याने रस्ते अरूंद आहेत. मालाची ने-आण करताना वाहतुकीची कोंडी होते. मालवाहतुकीचे महत्त्व लक्षात घेऊन शहराबाहेर अंबप (ता. हातकणंगले), विकासवाडी (ता. कागल), केर्ले (ता. करवीर), हातकणंगले या ठिकाणी ट्रान्स्पोर्ट हब उभारण्यात येणार आहे. या कामाची जबाबदारी कोल्हापूर महापालिकेवर टाकली आहे.
कागल ते वारणापूल महामार्गावर १० मीटर सर्व्हिस रोड
मुंबई-बेंगळुर महामार्गावर वारणा पूल ते कागल हा मार्ग कोल्हापूर जिल्ह्यातून जातो. सध्या हा रस्ता चौपदरी असून, लवकरच सहापदरी रस्ता होणार आहे. या मार्गावर औद्योगिक वसाहती, बाजारपेठा, शोरूमची उलाढाल वाढली असून, रस्त्याच्या दोन्ही बाजूंना असलेल्या रस्त्यांवर मालाची चढउतार केली जाते. त्यामुळे दोन्ही रस्त्याच्या सर्व्हिस रोडवर वाहने पार्किंग केली जातात. त्यामुळे वाहतुकीची कोंडी होती. या अडचणी लक्षात घेऊन किणीजवळील वारणा पूल ते कागल या मागावर दोन्ही बाजूला १० मीटर रूंदीचा सर्व्हिस रोड करण्याचा प्रस्ताव केला होता.
धार्मिक स्थळांना जोडणारे २३ रस्ते होणार दुपदरी
जिल्ह्यातील धार्मिक स्थळांना जोडणारे २३ रस्ते दुपदरी होणार आहेत. या रस्त्यांची लांबी १६६ किलोमीटर आहे. उदगिरी, जोतिबा, ख्रिदापूर, नृसिंहवाडी, रामलिंग धुळोबा, बाहुबली, खोची, अंबप दत्त मंदिर, मनपाडळे, पळसंबे, बोरबेट, वाघापूर, निष्पण (ता. भुदरगड), नरतवडे, काळभैरी गडहिंग्लज, बहिरेश्वर (करवीर), सावर्डे (ता. कागल) या गावांतील धार्मिक स्थळांचा समावेश आहे.
नऊ ठिकाणी वाहनतळ व भक्त निवास उभारणार
करवीरनिवासिनी अंबाबाईच्या दर्शनासाठी तसेच पर्यटकांच्या वाढत्या संख्येमुळे शहरातील वाहतुकीवर ताण येतो. शहरात प्रवेश करणाऱ्या मार्गावर भाविक व पर्यटकांच्या सोयीसाठी वाहनतळ व भक्त निवास उभारण्याचा प्रस्ताव केला आहे. शिये फाटा, शिरोली, उचगाव, कळंबा, वाशी नाका, फुलेवाडी खांडसरी, चिखली वडणगे फाटा, भुये भुयेवाडी या ठिकाणी वाहनतळ उभारण्याची सूचना आहे.
कोल्हापूरबाहेरून रिंगरोड
जाजल पेट्रोल पंप कणेरी, कोगील खुर्द, गिरगाव, नंदवाळ, वाशी, महे, कोगे, कुडित्रे फॅक्टरी, वाकरे फाटा, खुपिरे, यवलूज, वरणगे, केर्ली, निगवे, टोप, नागाव, मौजे वडगाव, हेर्ले, रूकडी फाटा, रुकडी बंधारा, चिंचवाड, वसगडे, सांगवडे, हलसवडे, विकासवाडी ते जाजल पेट्रोल पंप
इचलकरंजी रिंगरोड
हुपरी, रेंदाळ, इंगळी, रूई, कबनूर, गंगानगर, यड्राव, जांभळी, टाकवडे, अब्दुललाट, रांगोळी, हुपरी.
कराड-बेळगाव रेल्वेमार्ग
कराड ते बेळगाव रेल्वेमार्ग कराड व्हाया मिरज, कोल्हापूर, कोल्हापूर व्हाया मिरज बेळगाव असा रेल्वे साधारण ८० ते १३० किलोमीटर अंतराचा मार्ग आहे. कराड, तांबवे, इस्लामपूर, वाळवा, आष्टा, दूधगाव, नेज, इचलकरंजी, हुपरी, कागल, आडी, कणंगला, संकेश्वर, हलकर्णी, दड्डी, सुतगुट्टी, बेळगाव असा नियोजित मार्ग आहे. तसेच कोल्हापूर-वैभववाडी हा ७४ किलोमीटरचा कोकण रेल्वेला जोडण्याचा मार्ग आहे. या नवीन रेल्वेमार्ग २०१६-१७ मध्ये मंजूर झाला आहे. रेल्वेमार्गाचा कोल्हापूरच्या औद्योगिक वसाहतींना फायदा होणार आहे. याचबरोबर कोल्हापूर, कराड, पुणे, कोल्हापूर, मिरज, सोलापूर अशी लोकल सेवा सुरू करण्याचा प्रस्ताव देण्यात आला आहे.
चौकट...
कसा झाला आराखडा
कोल्हापूरच्या पुढील वीस वर्षांच्या विकासाचा साकल्याने विचार करून विविध आठ अभ्यास गटांनी हा विकास आराखडा सादर केला आहे. सन १९७८ ला कोल्हापूर इचलकरंजी असा पहिला प्रादेशिक आराखडा तयार केला. यामध्ये कोल्हापूर, जयसिंगपूर, इचलकरंजी या संकुलांचा समावेश होता. २३ फेब्रुवारी २०११ ला कोल्हापूर प्रादेशिक नियोजन मंडळ स्थापन करण्यात आले. यामध्ये सन २०३६ साली कोल्हापूर प्रदेशाची प्रस्तावित लोकसंख्या डोळ्यासमोर ठेवून दळणवळण, प्रादेशिक उद्यान, औद्योगिक विकासासाठी नवीन प्रस्तावित एमआयडीसी क्षेत्र, लोकसंख्या वाढीच्यादृष्टीने नागरी संकुलांचा विकास, ब्ल्यू लाइन, रेड लाइन सर्व्हे या महत्त्वाच्या विषयांवर सविस्तर चर्चा करून समितीने नवा आराखडा तयार केला. प्रादेशिक नियोजन मंडळामध्ये लोकप्रतिनिधींसह २१ सदस्य होते. शिवाय, आठ अभ्यास गट समित्या होत्या. विभागीय आयुक्त, जिल्हाधिकारी, लोकप्रतिनिधी, अधिकारी व सुमारे शंभरहून अधिक मान्यवरांनी विकास आराखडा तयार केला.
विकास आराखड्यातील महत्त्वाचे मुद्दे
१ पर्यावरण संरक्षण ः पर्यावरण संवर्धन आणि रक्षणासाठी प्रादेशिक उद्यानांचा समावेश करण्यात आला आहे. प्रादेशिक आराखड्यामध्ये १९:५ पेक्षा जास्त चढ-उतार असलेल्या जमिनींवर प्रादेशिक उद्यान प्रस्तावित करण्यात आले आहे.
२ नवीन एमआयडीसी ः औद्योगिक विकासाच्यादृष्टीने जिल्ह्यात सध्या ६ एमआयडीसी क्षेत्रे आहेत. आणखी ५ ठिकाणी नव्याने एमआयडीसी क्षेत्रे प्रस्तावित करण्यात आली आहेत.
३ नागरी संकुल ः नागरी विकास ज्याठिकाणी वेगाने आहे अशा १४ ठिकाणांचा सूक्ष्म विकास आराखडा तयार केला आहे. सर्व्हे नंबरनिहाय यलो झोन निश्चित केले आहेत. यामध्ये कोल्हापूर, इचलकरंजी, जयसिंगपूर, कागल आणि गडहिंग्लज याठिकाणी नागरी संकुल प्रस्तावित केले आहे.
४ नागरी विकास केंद्रे ः हुपरी, कोडोली, हातकणंगले येथे ग्रामीण विकास संकुले प्रस्तावित केली आहेत. शाहूवाडी, गगनबावडा, गारगोटी, आजरा, राधानगरी, चंदगड येथे नागरी विकास केंद्रे, बांबवडे, कुंभोज, भादोले, अब्दुललाट, दानोळी, उत्तूर येथे नागरी विकास केंद्रे प्रस्तावित आहेत.
५ बांधकाम परवाना ः पाच हजारपेक्षा कमी लोकसंख्या असलेल्या गावठाणापासून ७५० मीटर तर पाच हजारापेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या गावठाणांपासून १५०० मीटर आणि इकोसेन्सिटीव्ह झोनपासून २०० मीटर निवासी घरासाठी मान्यता प्रस्तावित केली आहे.
……………………………
चौकट...
साडेपाच हजार हरकती
कोल्हापूरच्या विकासासाठी तयार केलेला आराखडा हा प्रथम हरकती व सूचनांसाठी जनतेसमोर ठेवण्यात आला होता. जनतेकडून यासंदर्भात ५ हजार ३९० हरकती व सूचना प्राप्त झाल्या. त्यामधील सर्वात जास्त हरकती या रस्त्यांच्या रुंदीकरणाबाबतच्या होत्या. यामध्ये अनेक मोठ्या गावांमध्ये तसेच १० हजारपेक्षा जास्त लोकसंख्या असणाऱ्या गावांमध्ये बायपास रस्ते सुचविण्यात आले होते. कोल्हापूर हा प्रगतशील जिल्हा असल्याने भविष्यातील गरज ओळखून शासकीय नियमाप्रमाणे राज्य महामार्गासाठी ४५ मीटर आणि राष्ट्रीय महामार्गासाठी ६० मीटर रुंदी ठेवण्यात आली आहे.
………………
चौकट
रहिवाशी क्षेत्रात यंत्रमागांसाठी परवानगी
इचलकरंजी शहरात रहिवासी क्षेत्रामध्ये अनेक यंत्रमाग आहेत. त्याच पद्धतीने नवीन रहिवासी क्षेत्रामध्येही यंत्रमाग व्यवसाय करण्यासाठीची परवानगी मिळावी, अशी मागणी आमदार सुरेश हाळवणकर यांनी केली होती. मात्र, वस्त्रोद्योगापुरताच हा निर्णय राहणार असून, इचलकरंजीतील नवीन वसाहतीत यंत्रमागाला परवानगी देण्यात आली आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
